TEMA Vakfı Şanlıurfa İl Temsilciliği, 2024–2025 tarım yılında Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) kapsamındaki illerde yaşanan kuraklık ve buna bağlı tarımsal tehditlerle ilgili kamuoyuna önemli bir duyuru yaptı. Açıklamada, yağış azlığı, tarımsal üretimdeki riskler ve sosyoekonomik baskıların giderek arttığına dikkat çekildi.
Yağışlar Normallerin Yüzde 50 Altına Düştü
Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün 2025 su yılına ilişkin verilerine göre, GAP Bölgesi’nde yağış miktarlarında ciddi düşüşler kaydedildi.
Şanlıurfa’da yağışlar %55,7 oranında azalırken;
Mardin’de %58,5,
Gaziantep’te %59,5,
Diyarbakır’da %40,2
ve Şırnak’ta %51 oranında azalma gözlendi.
Bu veriler yalnızca meteorolojik bir durumun ötesinde; gıda güvenliği, ekonomik sürdürülebilirlik ve sosyal istikrar açısından ciddi tehditler barındırıyor.
GAP Bölgesi İçin Başlıca Tehditler
1. Tarımsal Üretimde Dramatik Düşüş
Kuraklık nedeniyle özellikle kuru tarım yapılan alanlarda verim kaybı %40’lara ulaşabilir. Sulama altyapısı olsa dahi su kaynaklarının azalması; pamuk, mısır ve mercimek gibi stratejik ürünlerin üretim planlarını tehdit etmektedir.
2. Su Kaynaklarında Alarm Zilleri
Atatürk, Keban ve Karakaya Barajları'nda su seviyeleri kritik eşiklere yaklaşırken, yeraltı suları da hızla çekilmektedir. Artezyen kuyularının verimi azalmakta, sulama birlikleri artan enerji maliyetleri ve su kıtlığı karşısında büyük zorluklar yaşamaktadır.
3. Hayvancılık ve Mera Kaybı
Kuruyan meralar nedeniyle, hayvancılıkla geçinen aileler yem temininde ciddi sıkıntılar yaşamaktadır. Bu durum, et ve süt üretiminde düşüşe, dolayısıyla gıda fiyatlarında artışa neden olabilir.
4. Sosyoekonomik Baskılar
Kuraklık, çiftçilerin borç yükünü artırmakta ve kırsal göçü hızlandırmaktadır. Tarımsal üretimin azalması, bölge ekonomisinin temel dayanaklarından birinin zayıflamasına yol açmaktadır.
TEMA Vakfı’ndan Çözüm Çağrısı
TEMA Vakfı Şanlıurfa İl Temsilcisi Prof. Dr. Ali Rıza Öztürkmen, yaptığı açıklamada şu çağrılarda bulundu:
Kuraklığa dayanıklı tarım modelleri geliştirilmelidir.
Toprak koruma ve su verimliliği projeleri yaygınlaştırılmalıdır.
Tarım politikaları, iklim krizine uyum sağlayacak şekilde yeniden yapılandırılmalıdır.
Çiftçiler desteklenmeli, kırsal kalkınma programları güçlendirilmelidir.
“Toprağını Kaybeden, Geleceğini Kaybeder”
TEMA Vakfı, kuraklığın artık geçici değil, kalıcı bir iklim gerçeği olduğunun altını çizerek; doğa ile uyumlu bir üretim anlayışının benimsenmesini ve tüm paydaşların bu konuda sorumluluk almasını istedi.
“Toprağını kaybeden, geleceğini kaybeder. Suya sahip çıkmak, hayata sahip çıkmaktır.”