Şanlıurfa'da, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yürütülen “Taş Tepeler Projesi” kapsamında yapılan kazılarda, Göbeklitepe ve Karahantepe'den daha eski olabileceği değerlendirilen Mendik Tepe’de Neolitik Dönem’e ait izler gün yüzüne çıkarılıyor.
Eyyübiye ilçesine bağlı Payamlı Mahallesi kırsalında yer alan Mendik Tepe, Çakmak Tepe Kazı Başkanı Fatma Şahin tarafından keşfedildi.
Kazılar, Liverpool Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Douglas Baird başkanlığında, Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi iş birliği ve İngiliz Arkeoloji Enstitüsünün desteğiyle 2024 yılında başlatıldı. Çalışmalar bu yıl da titizlikle sürdürülüyor.
Kazıda Bulunan Yapıların İşlevleri İnceleniyor
Kazı Başkanı Prof. Dr. Douglas Baird, alanda farklı boyutlarda birçok yapı tespit ettiklerini belirterek bu yapıların işlevlerini anlamaya çalıştıklarını ifade etti. Baird, AA muhabirine yaptığı açıklamada şu değerlendirmelerde bulundu:
“Geçen yıl açtığımız kazılarda birçok bina ortaya çıktı. Bunların bazıları büyük, bazıları küçük. Bu yıl bu farklılıkların nedenlerini anlamaya çalışacağız. Küçük yapılar depolama ya da yemek hazırlama gibi özel işler için mi kullanıldı? Dört-beş metrelik olanlar konut olabilir mi? Daha büyük olanlar ise konut mu yoksa ritüellerin düzenlendiği özel yapılar mıydı? Özellikle bir açmadaki büyük binanın sağlam ve özenli taş işçiliği dikkat çekiyor. Bu da yapının ritüel amaçlı olma ihtimalini güçlendiriyor.”
“Neolitik Dönemin En Başlarına Tarihleniyor”
Mendik Tepe’nin Neolitik Dönem’in en erken evrelerine tarihlendiğini düşündüklerini belirten Baird, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Burası, Göbeklitepe ve Karahantepe gibi Taş Tepeler Projesi'nde yer alan diğer yerleşimlerle ilişkili; ancak onlardan biraz daha eski olma ihtimali taşıyor. Bu çalışmalar, hem projenin gelişimine hem de Neolitik Dönem’in nasıl başladığını ve şekillendiğini anlamamıza katkı sağlıyor. İnsanların yerleşik yaşama geçiş süreciyle ilgili veriler değerlendirilecek.”
Projede, Fatma Şahin tarafından kazılan ve Mendik Tepe’ye yaklaşık 5 kilometre uzaklıkta bulunan Çakmak Tepe’de de benzer tarihlere rastlandığına dikkat çeken Baird, her iki alanın da Göbeklitepe ve Karahantepe’ye göre daha eski yerleşmeler olabileceğini vurguladı.
Baird, ayrıca Mendik Tepe’de Göbeklitepe ve Karahantepe’deki gibi büyük “T” biçimli dikili taşlar yerine, “T” biçimli olmayan ancak yine de dikili taşlara rastlanmasının, yerleşmeye özgü farklı bir mimari anlayışı ortaya koyduğunu sözlerine ekledi.