Türkiye’de tarımsal üretimi artırmak ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla başlatılan uygulama, hem gıda güvenliği hem de ekonomik canlılık açısından yeni bir dönemin kapısını aralıyor. Bakanlığın mevzuat düzenlemeleriyle atıl araziler yeniden üretime kazandırılarak çiftçilerin kullanımına sunuluyor. Düzenleme Danıştay tarafından Anayasa Mahkemesi’ne taşınmış olsa da, yürütmeyi durdurma veya iptal kararı verilmediği sürece uygulama devam edecek.
Yerel çiftçiye öncelik
Kasım 2025’te başlayacak kiralamalarda öncelik, arazinin bulunduğu köyde yaşayan çiftçilere ve tarımsal kooperatiflere verilecek. Böylece yerel üretim artacak ve küçük ölçekli çiftçilerin üretimden kopması engellenecek. Ayrıca kırsalda istihdam güçlenecek ve tarımsal birlikler daha etkin hale gelecek.
Tespit ve kiralama süreci
Tarım ve Orman Bakanlığı, işlenmeyen arazilerin belirlenmesi için 81 ilde Arazi Tespit Komisyonları kurdu. 2024 üretim yılı verilerine göre 25 bin 328 parselde yaklaşık 300 bin dekar arazinin işlenmediği belirlendi. İtirazların değerlendirilmesinin ardından nihai listeler il ve ilçe düzeyinde ilan edildi. 2025’in son çeyreğinde ikinci yıl üst üste işlenmeyen arazilerin tespitleri yapılacak ve Kasım ayında kiralama süreci başlatılacak. Kiralamalarda öncelik, arazinin bulunduğu yerleşim yerindeki çiftçilere, tarımsal kooperatiflere, birliklere, derneklere, vakıflara ve gönüllü kuruluşlara verilecek. Bakanlık, sürecin etkin yönetimi için il müdürlüklerindeki personele eğitim verdi.
Uygulama kesintisiz sürecek
Danıştay 10. Dairesi, iki yıl üst üste işlenmeyen arazilerin kiraya verilmesine ilişkin düzenlemenin Anayasa’ya aykırılığı iddiasıyla Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Bakanlık kaynakları, davanın bekletici nitelikte olduğunu ve yürütmeyi durdurma ya da iptal kararı alınmadığı sürece uygulamanın yönetmelik doğrultusunda devam edeceğini vurguladı.
Ekonomiye ve kırsala katkı
Uygulama, tarımsal arz güvenliğini sağlamakla kalmayacak, yerel ekonomiye milyonlarca liralık katkı sağlayacak. Ayrıca, girdi maliyetlerinin yüksekliği nedeniyle toprağını ekemeyen çiftçilere yeni fırsatlar sunacak. İşlenmeyen arazilerin değerlendirilmesi, genç çiftçilere istihdam imkanı yaratacak, kırsal kalkınmayı destekleyecek ve köyden kente göçü azaltacak.