Türkiye’nin hububat ambarı olarak bilinen Konya Ovası’nda obruk tehlikesi her geçen yıl büyüyor. Kurak geçen kışın ardından gelen yoğun bahar yağışları, toprak yapısını ağırlaştırarak yeni obrukların oluşumunu tetikliyor. Uzmanlara göre, bu yıl obruk sayısında belirgin bir artış bekleniyor.
20 Yeni Obruk Oluştu
Son bir yılda Konya’da 12, Karaman’da 3, Aksaray’da 2, Afyonkarahisar, Sivas ve Eskişehir’de birer olmak üzere toplam 20 yeni obruk oluştu. Konya Afet ve Acil Durum Müdürlüğü (AFAD) kayıtlarına göre sadece Konya’da şu an 642 obruk bulunuyor. Obrukların görüldüğü diğer iller arasında Sivas, Eskişehir, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Afyonkarahisar, Çankırı, Çorum, Şanlıurfa, Batman, Siirt, Bitlis ve Ankara da yer alıyor.
Toprak Ağırlaştı, Risk Arttı
Konya Teknik Üniversitesi Obruk Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Fetullah Arık, özellikle bahar yağışlarının obruk oluşumlarını hızlandırabileceğini söyledi. Prof. Dr. Arık, “Bu yıl kış çok kurak geçti ancak bahar yağışları oldukça yoğun. Toprak ağırlaştı ve bu durum, altta çökmeye hazır yapılar varsa süreci hızlandırabilir. Bu nedenle obruk sayısında artış bekliyoruz.” dedi.
Örtü Çökmesi Daha Sık Görülüyor
Konya’daki güncel obrukların çoğunun "örtü çökmesi" olduğunu belirten Prof. Dr. Arık, “Ana kaya içinde oluşan boşlukların üzerindeki örtü çöküyor. Bu çökme daha sığ ve yaygın şekilde oluyor. Alttaki sistem tıkandığında veya dolduğunda ise çökme yüzeye daha hızlı yansıyor.” diye konuştu.
Yarımoğlu Obruğu Genişlemeye Devam Ediyor
2009 yılında Karapınar-Konya kara yoluna yakın bir tarlada oluşan Yarımoğlu Obruğu da dikkat çekiyor. İlk oluştuğunda 55 metre çapında ve 80 metre derinliğinde olan obruk, zamanla genişleyerek 64 metre çapa ulaştı. Derinliği ise 57 metreye kadar düştü.
Prof. Dr. Arık, “Bu obruk adeta bir doğal laboratuvar. Zamanla kenarlarından içeri düşen malzemelerle şekli değişti. Oluştuğu dönemde suyla doluydu, sonrasında su çekildi. Sulama yapılan tarlaların arasında yer alması riski daha da artırıyor.” ifadelerini kullandı.
Uzmanlar Uyarıyor
Uzmanlar, iklim değişikliği ve kontrolsüz yer altı su kullanımı nedeniyle Konya Ovası ve çevresinde obrukların artabileceği uyarısında bulunarak, tarımsal sulama politikalarının gözden geçirilmesi ve yer altı su kaynaklarının sürdürülebilir kullanılması gerektiğini vurguluyor.