Şanlıurfa’da Akraba Evlilikleri Azalıyor mu? Yeni Kuşaklar Ne Diyor?
Şanlıurfa, geleneksel yapısıyla bilinen şehirlerden biri olmasına rağmen son yıllarda önemli sosyal dönüşümler yaşamaya başladı. Özellikle akraba evlilikleri konusunda yapılan araştırmalar, hem dikkat çekici hem de tartışmalara yol açacak sonuçlar ortaya koyuyor. Kentte hâlâ akraba evliliklerinin diğer bölgelere oranla yüksek seviyede olduğu görülse de bu eğilimde belirgin bir değişim gözlemleniyor. Yeni nesillerin bakış açısı, eğitim düzeyindeki artış ve kentleşme gibi etkenler, bu geleneksel yapıyı ciddi şekilde sorgular hâle getirdi.
Geleneksel Yapının Etkisi Hala Sürüyor
Şanlıurfa’da uzun yıllardır süregelen sosyal normlar, akraba evliliklerini adeta doğal bir süreç olarak benimsetmiş durumda. Aileler arasında oluşan güven ortamı, mirasın bölünmesini engelleme düşüncesi ve kültürel benzerlikler gibi nedenler, kuzenler arası evlilikleri cazip hâle getiriyor. Bazı ailelerde hâlâ “en iyi damat, dayının oğludur” ya da “en iyi gelin, teyzenin kızıdır” gibi ifadelerle büyüyen çocuklar, bu düşünceyi sorgulamadan benimseyebiliyor. Ancak bu anlayışın hâlâ ne derece güçlü olduğu, yeni verilerle yeniden gündeme taşındı.
Resmî Veriler ve Bilimsel Araştırmalar Ne Söylüyor?
Sağlık Bakanlığı ve çeşitli üniversiteler tarafından yapılan araştırmalarda, Şanlıurfa'nın Türkiye genelinde akraba evliliği oranlarında üst sıralarda yer aldığı görülüyor. Bazı ilçelerde bu oranın %20’lerin üzerinde olduğu kaydedilmişti. Ancak son beş yılda bu oranlarda düşüş yaşandığı gözlemleniyor. Genç bireylerin evlenme yaşının yükselmesi, eğitim düzeyinin artması ve sosyal medya ile genişleyen sosyal çevreler, bireylerin akraba dışı kişilerle ilişki kurmasını kolaylaştırıyor. Ayrıca akraba evliliklerinin genetik hastalıklara yol açabileceği yönündeki bilgilendirme kampanyaları da toplumsal bilinçte önemli bir fark yaratıyor.
Gençler Akraba Evliliğine Nasıl Bakıyor?
Yeni kuşak, ailelerinden farklı düşünüyor. Şanlıurfa’daki üniversitelerde eğitim gören gençlerin büyük bir kısmı, akraba evliliğine sıcak bakmadığını ifade ediyor. Yapılan görüşmelerde birçok genç, bireysel özgürlüğün, aşk temelli evliliklerin ve sağlıklı genetik yapının önemine dikkat çekiyor. Kimi gençler aile baskısı yüzünden tercih yapamadığını söylerken, çoğu birey bu baskılara direnmeye başladığını belirtiyor. Sosyal medya ve dijital dünya sayesinde farklı şehirlerden insanlarla tanışma olanaklarının artması da bu direnci güçlendiriyor.
Sağlık Sorunları Toplumsal Bilinci Artırıyor
Akraba evliliklerinin beraberinde getirdiği en önemli sorunlardan biri, genetik hastalık risklerinin artması. Şanlıurfa’daki bazı hastanelerde, doğuştan gelen metabolizma bozuklukları ya da kalıtsal hastalıklarla dünyaya gelen çocukların oranı, Türkiye ortalamasının üzerinde seyrediyor. Bu durum hem sağlık çalışanlarının hem de kamuoyunun dikkatini çekmiş durumda. Aile hekimlerinin ve rehberlik uzmanlarının yaptığı uyarılar sayesinde, özellikle yeni evlenecek çiftler bu konuda daha bilinçli adımlar atmaya başladı.
Toplumsal Değişimin İzleri Gözle Görülür Hale Geldi
Şanlıurfa’da akraba evliliklerinin tamamen sona erdiğini söylemek mümkün değil, ancak giderek azaldığı net bir şekilde gözlemleniyor. Gerek şehir merkezinde gerekse kırsal kesimlerde yaşayan bireyler arasında bu konu artık daha açıkça konuşuluyor. Özellikle kadınlar, bu geleneksel baskıya karşı daha güçlü bir duruş sergilemeye başladı. Eğitim seviyesindeki artış ve sağlık risklerinin topluma daha iyi anlatılması, bu dönüşümün hız kazanmasına yardımcı oluyor.
Şanlıurfa’nın derin köklere sahip geleneksel yapısı, yeni nesillerin modern yaklaşımlarıyla sarsılıyor. Akraba evlilikleri konusunda toplumun içinde bulunduğu bu değişim süreci, gelecek yıllarda daha farklı sonuçları da beraberinde getirecek gibi görünüyor. Kentteki sosyal dinamiklerin değişmesi, aile yapısından toplumsal algılara kadar birçok alanda yeniliklerin kapısını aralıyor.