Şanlıurfa mutfağı, yalnızca kebapları ve et yemekleriyle değil, aynı zamanda sofraları renklendiren yöresel salatalarıyla da dikkat çekiyor. Bölgedeki salatalar, genellikle bol yeşillik, zeytinyağı, sumak ve isot gibi yöreye özgü malzemelerle hazırlanıyor. Urfa halkı için salatalar, yemeklerin yanında tamamlayıcı bir tat olmanın ötesinde, kültürel bir lezzet unsuru olarak kabul ediliyor.
Şanlıurfa Sofralarının Vazgeçilmezi: İsotlu Salata
Şanlıurfa denince akla ilk gelen lezzetlerden biri hiç şüphesiz isot oluyor. İsot, sadece kebaplarda değil, salatalarda da kendine özgü bir tat katıyor. İsotlu salata, ince doğranmış domates, soğan, maydanoz ve nar ekşisiyle hazırlanıyor. Üzerine bolca serpiştirilen isot, salatanın lezzetini kat kat artırıyor. Bu salata, özellikle kebapların yanında olmazsa olmazlardan biridir. Hem acı sevenler için ideal bir seçenek hem de Urfa mutfağının karakteristik tatlarından biridir.
Ekşili Soğan Salatası
Urfa kebaplarının yanına en çok yakışan salatalardan biri de ekşili soğan salatasıdır. Soğan, sumak ve maydanozla hazırlanarak limon suyu ve nar ekşisiyle tatlandırılır. Bu salata, et yemeklerinin yağlı yapısını dengeleyen hafif ve ekşi tadıyla öne çıkar. Özellikle lahmacun ve ciğer kebabıyla birlikte servis edildiğinde, damaklarda unutulmaz bir uyum yakalar.
Çiğköfteye Eşlik Eden Yeşil Salatalar
Çiğköfte, Şanlıurfa mutfağının en önemli değerlerinden biridir ve onun yanında sunulan salatalar da en az çiğköftenin kendisi kadar önemlidir. Genellikle marul, taze soğan, nane ve maydanozdan oluşan bu salatalar, çiğköftenin acısını hafifletir ve lezzetini tamamlar. Ayrıca bazı yörelerde çiğköfteyle birlikte ayran aşı ya da yoğurtlu salata çeşitleri de sofrada yer bulur.
Patlıcanlı Salata ve Köz Tadının Hakimiyeti
Şanlıurfa’da patlıcan, mutfakta en çok kullanılan sebzelerden biridir. Közlenmiş patlıcan, domates, biber ve sarımsakla yapılan patlıcan salatası, Urfa sofralarının vazgeçilmez tatlarından biridir. Zeytinyağı ve limonla tatlandırılan bu salata, közün verdiği o hafif is kokusuyla damaklarda iz bırakır. Çoğunlukla et yemeklerinin yanında tercih edilse de tek başına da doyurucu bir öğün olabilir.
Mercimekli Salata ve Yöresel Dokunuş
Urfa mutfağında mercimek yalnızca çorba ya da yemeklerde değil, salatalarda da kullanılır. Haşlanmış yeşil mercimekle hazırlanan mercimekli salata, domates, salatalık ve taze otlarla zenginleştirilir. Üzerine nar ekşisi ve isot eklenerek yöresel bir dokunuş kazandırılır. Bu salata hem besleyici hem de oldukça doyurucu bir lezzet olarak sofralarda yer alır.
Nar Ekşisinin Rolü ve Salatalara Katkısı
Şanlıurfa salatalarının bir diğer belirgin özelliği, nar ekşisinin yoğun kullanımıdır. Doğal ve ev yapımı nar ekşisi, hemen her salatada kendine yer bulur. Ekşi tadı sayesinde salatalara ferah bir aroma katan bu lezzet, Urfa mutfağının en karakteristik unsurlarından biridir. İsotla birleştiğinde ortaya çıkan tat, Urfa’ya özgü salataları diğer bölgelerden ayıran en önemli farklardan biri olur.
Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım