Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, 15 Ekim Dünya Kadın Çiftçiler Günü dolayısıyla yaptığı açıklamada, kadın çiftçilerin tarımın ve kırsal yaşamın sürdürülebilirliğinde kritik rol oynadığını vurguladı. Bayraktar, "Kadın çiftçilerimiz üretimin merkezinde olmalarına rağmen sosyal güvenlikten yeterince yararlanamıyor; ekonomik ve toplumsal olarak ikinci planda kalıyor" dedi.
Kadın çiftçiler ve yaş dağılımı
TZOB Ziraat Odaları Bilgi Sistemi (ZOBİS) verilerine göre 2024 yılı itibarıyla Türkiye genelinde 754 ziraat odasına kayıtlı 956 bin 643 kadın çiftçi bulunuyor. Bu rakam, toplam üyelerin yüzde 18,14’ünü oluşturuyor. Çiftçilerin yaş ortalaması 59 iken, kadın çiftçilerin yaş ortalaması 61. Tarımsal nüfus hızla yaşlanıyor: yüzde 35’i 65 yaş ve üzeri, yüzde 35’i 50-64 yaş arasında ve yalnızca yüzde 5’i 18-32 yaş grubunda.
Sosyal güvenlik ve ekonomik sorunlar
Bayraktar, "Kadın çiftçilerin büyük bölümü aile işletmelerinde ücretsiz aile işçisi statüsünde çalışıyor. Emekleri çoğu zaman ‘aile içi katkı’ olarak görülüyor. Bu da üretici kimliklerini gölgeliyor" dedi. SGK 2024 verilerine göre, Türkiye’de 4/B kapsamındaki zorunlu Tarım Bağ-Kur’lu çiftçilerin sadece yüzde 24,69’unu kadınlar oluşturuyor. Kadın çiftçilerin yalnızca yüzde 11’i prim ödeyebiliyor, geri kalan büyük çoğunluk gelir yetersizliği nedeniyle sistem dışında kalıyor.
Çözüm önerileri ve reform çağrısı
Bayraktar, kırsalda göçü önlemek ve tarımsal üretimi sürdürülebilir kılmak için kapsamlı politikalar gerektiğini vurguladı:
Gençlerin tarıma kazandırılması için arazi edinimi kolaylaştırılmalı, düşük faizli kredi ve hibe destekleri artırılmalı.
Kadın çiftçilere özel prim desteği ve pozitif ayrımcılık uygulanmalı.
Kırsal altyapı güçlendirilmeli; kreş, yaşlı ve engelli bakım hizmetleri, ücretsiz internet erişimi, sağlık, eğitim ve ulaşım hizmetleri iyileştirilmeli.
Tarımın stratejik ve itibarlı bir meslek olduğu topluma yeniden anlatılmalı, tarım-teknoloji odaklı eğitimler yaygınlaştırılmalı.
Bayraktar, "Kadın çiftçilerimize yönelik Tarım Bağ-Kur prim desteği sağlanması, kırsalda yapılacak en büyük reform olacaktır. Kadınlarımız üretimin, emeğin ve direncin simgesidir" diyerek sözlerini tamamladı.