Teke;Bu mesleğe 25 yıl önce başladım ve asıl mesleğim hidrolik üzerine araba kriko tamircisiydim, dikiş makinesi tamiri kafama yattı o zamanlar terzilerin dikiş makinelerini tamir edememelerinden ve makinelerin Gaziantep"e götürülmesinden dolayı biraz merak sardım. Açıkçası tamiri severek yapıyorum.
Sağlamlık konusunda eski mekanik dikiş makineleri daha sağlamdır ama teknolojiye yetişmek için elektronik makineler daha hızlı ve seri üretim için gereklidir. Teknolojiye yetişmek biraz imkânsız kaldı ama bizimde ona uyum sağlamamız gerekiyor.
Önce güvenliği sağlamalıyız, elektrik kaçağı olup olmadığını kontrol etmeliyiz, iğnenin düzgün olmasına ve ipliğin doğru takılmasına dikkat etmeliyiz, bu gibi şeylere dikkat edilirse makinenin ömrü uzun olur ve kullanıcı da dikişten zevk alır.
Tabi zararı var ama faydası da var çünkü internet kullanıp satış yapıyorsam faydası var ama kullanmayıp satış yapmıyorsam fiyatlar da küçük esnafı öldürür, örneğin birisi internetten fiyat vermiş, para bağlamamış, site halinde satışını yapıyor ama küçük esnaf alıp depoya koyup satışını bekliyor.
Daha önceleri yaşıyorduk ve korona döneminden önce veresiye konusu çok yaşanıyordu, veresiye iş yaptığımız zaman paramızın arkasına düşüyorduk, şuan da al gülüm ver gülüm ve kafamız rahat.
Makineyi tamire götürmeden önce çevreden sormanız gerekiyor, örneğin makinenin hangi usta tarafından yapılması gerekiyor ya da yapan usta garanti veriyor mu, bu gibi şeylere dikkat edilmeli.
SİZİ TANIYABİLİRMİYİZ?
Adım Mehmet TEKE, 20 – 25 yıldır esnafım Şanlıurfa 12 Eylül caddesinde dikiş makinesi, tamir, yedek parça ve servis işini yapıyorum. İşimi severek yapıyorum tekstil ürünlerinde okullarla çalışıyorum, halk eğitim gibi kurumların tamir işlerine bakıyorum.
BU SEKTÖRE NASIL BAŞLADINIZ?
Bu mesleğe 25 yıl önce başladım ve asıl mesleğim hidrolik üzerine araba kriko tamircisiydim, dikiş makinesi tamiri kafama yattı o zamanlar terzilerin dikiş makinelerini tamir edememelerinden ve makinelerin Gaziantep"e götürülmesinden dolayı biraz merak sardım. Açıkçası tamiri severek yapıyorum, makine ve ütü gibi ürünleri yapmaktan öte onarmayı daha çok uygun görüyorum.
ELEKTRİKLİ DİKİŞ MAKİNELERİ Mİ YOKSA ESKİ MEKAZNİZMALI DİKİŞ MAKİNELERİ Mİ DAHA SAĞLAM?
Sağlamlık konusunda eski mekanik dikiş makineleri daha sağlamdır ama teknolojiye yetişmek için elektronik makineler daha hızlı ve seri üretim için gereklidir. Teknolojiye yetişmek biraz imkânsız kaldı ama bizimde ona uyum sağlamamız gerekiyor, eski türlü mekanik makineler de ayakla çalıştırma o zaman hem makinenin sağlıklı çalışması hem de vücudun hareket anında fizik tedavisi görmüş gibi oluyorsunuz, bu gibi şeyler vardı ama şimdi düğmeye basıyorsunuz, dikiş kendiliğinden örme işlemi yapıyor.
TAMİR KONUSUNDA DAHA ÇOK HANGİ SORUNLA KARŞILAŞIYORSUNUZ?
Dikiş konusunda ucuz ürüne kaçıyorlar, makine için ucuz iğne, yağ alıyorlar ve makinenin kilitlenmesine neden oluyorlar bu da makinenin düzgün yağlanmamasından, iğneyi yanlış takmalarından dolayı şikâyete geliyorlar. Makineyi alırken bir heves uğruna alıyorlar ve ondan sonra bir iki gün kullandıktan sonra bir kenara atıyorlar ama atmak olmaz.
KUMAŞLARA GÖRE HANGİ İĞNE SEÇİMLERİ YAPILMALI?
İnce tül kumaşlarda her zaman ince iğne kullanılmalıdır, daha doğrusu kumaşa göre iğne kullanılmalıdır, örneğin kumaş kalınsa kalın iğne, ince ise ince iğne kullanılmalıdır. İğnenin ince olması kumaşa daha rahat batması ayrıca makineyi yormaması için daha iyidir. Bizim halkımız iğne kalın olsun da kırılmasın düşüncesindeler ve hata yapıyorlar.
OVERLOK VE DİKİŞ MAKİNESİ ALIRKEN NELERE DİKKAT ETMELİYİZ?
Önemli olan alırken yedek parçasını bulabilmektir, marka olarak bir sürü çeşit var ama yedek parçası bulunmuyorsa yedek parça bulundurmuyorlarsa o makine çöpe gidiyor.
BİR ÜRÜNÜN PAHALI OLMASI ONUN KALİTELİ OLDUĞU ANLAMINA GELİR Mİ?
O anlama gelmez çünkü kullanıcı hatasından da kaynaklanabilir, en iyi makineyi getirip acemi birisine kullandırtsan o makine parçalanır, acemi birine arabayı ver sağa sola çarpar, makineyi de onun gibi düşünün.
DİKİŞ KAYMASINI ENGELLEMEK İÇİN NE YAPILMALI?
Siper kullanılması gereklidir, siper yoksa eğer makinenin yanına karton ya da kibrit kutusu yapıştırılıp dikişin düz gitmesi sağlanabilir.
GENELLİKLE İĞNELER NEDEN KIRILIR?
Birincisi ucuz ve kalitesiz iğne kullanılırsa iğne kırılır, ikincisi ise bilinçsiz bir şekilde kumaşı dikerken arkadan çekilirse kırılır, üçüncüsü de bazı yöresel kıyafetler de boncuk vardır ve çoğu müşterilerimiz makinelerin boncuk diktiğini düşünürler ama boncuk diken hiçbir makine yoktur. İğne yerine çivi dahi kullanırsanız ya çivi eğilir ya da boncuk kırılır, demem o ki o şekilde dikiş olmaz ve iğne kırılır.
MAKİNELERDEN GELEN YANIK KOKUSU NEDEN KAYNAKLANIYOR?
Makinelerden gelen yanık kokusu sanayi tipi terzi makinelerinin bilinçsiz bir şekilde pedalına basılı tutarsanız, motor devir almadan pedala basarsanız motor yanar. Bir de ev tipi makineleri çok çalıştıklarından ve içinde kömür olduğundan dolayı yanma, ısınma ve burç erime hataları verir.
DİKİŞ MAKİNELERİNİ KULLANIRKEN NELERE DİKKAT ETMELİYİZ?
Önce güvenliği sağlamalıyız, elektrik kaçağı olup olmadığını kontrol etmeliyiz, iğnenin düzgün olmasına ve ipliğin doğru takılmasına dikkat etmeliyiz, bu gibi şeylere dikkat edilirse makinenin ömrü uzun olur ve kullanıcı da dikişten zevk alır.
TAMİR SIRASINDA NE TÜR ALETLER VE MAKİNELER KULLANIYORSUNUZ?
Bir gün makineyi tamir ederken tornacıya götürmem gerekti ve o gün tornacı bana yaparım fiyatı bu kadar dedi ve git 1 – 2 gün sonra gel dedi. Ben de o yüzden gittim inat olsun diye torna makinesi aldım ve o imkânları kendim sağlamak istedim, bazı parçalar olmasa bile düzgün bir şekilde uyduruyorum ve bir sorun çıkmıyor.
İNSANLAR NE SIKLIKTA DİKİŞ MAKİNELERİNİ GETİRİYORLAR?
Ablalarımız tamir için makineleri eşleriyle birlikte gönderiyorlar eşleri de kızarak getiriyor ama makine tamire geliyor çünkü her eve makine şart, her şey kıyafet değildir çünkü yeri geliyor iç çamaşırı bile dikmemiz gerekiyor o zaman terziye götürüp diktiremezler o yüzden kendi evlerinde dikiyorlar. Evlerinde kıyafet dikiyorlar veya kendilerine bir hobi oluyor o konuda her eve makine şart oluyor.
ŞANLIURFA BU SEKTÖRDE NE DURUMDA?
En başta makineciler olarak sayımız azdı ama son dönemlerde makine tamircileri sayısı fazlalaştı, Suriye"den ve yetişen elemanlardan dolayı tamirciler çoğaldı ama tamire ve servise gitmiyorlar çünkü örneğin zamanında gitmişler paralarını alamamışlar o yüzden kimse tamire gitmiyor dükkânlarında imkânları varsa yapıyorlar ama bazı usta ve kalfalarımız var onlar gidip yapıyorlar.
TEKNOLOJİNİN GELİŞMESİ MESLEĞİNİZİ NASIL ETKİLEDİ?
Makine konusunda kendimizi geliştirirsek uyum sağlayabiliriz, kendimizi geliştiremezsek geri kalırız çünkü makineler günden güne değişiyor ve her türlü makine çıkıyor, tekstil ürününde icatlar sınırsızdır. Milyonlarca parça, milyonlarca makine çeşitleri var hepsi ayrı işlemi görürler, bir makineye iğne takmakla olmaz o yüzden kendimizi geliştirmemiz şart.
İNTERNET ÜZERİNDEN ALIŞVERİŞİN MESLEĞİNİZE ETKİSİ OLDU MU?
Tabi zararı var ama faydası da var çünkü internet kullanıp satış yapıyorsam faydası var ama kullanmayıp satış yapmıyorsam fiyatlar da küçük esnafı öldürür, örneğin birisi internetten fiyat vermiş, para bağlamamış, site halinde satışını yapıyor ama küçük esnaf alıp depoya koyup satışını bekliyor. Böyle olunca da müşteri internetten ürün sipariş edip aldığı zaman makinede arıza çıkınca ilinde ve bölgesinde nerede tamirci varsa oraya götürmeye çalışıyor.
MESLEĞİNİZDE ÇIRAK VEYA ELEMAN BULABİLİYORMUSUNUZ?
Bulabiliyoruz ama çırak konusunda ben çalıştırmak istemiyorum çünkü daha önce çalıştırdım kaybım çok oldu, iş ve müşteri yönünden kayıplar yaşadım çünkü bu işi öğrenmek hemen olmuyor, yıllarımızı verdik ama işte dediğim gibi birebir kendi işimi kendim yapmayı severim. Çünkü müşteri buradan ayrıldıktan sonra beni kötülemesin, elemanımız var mı var ama işte örneğin parça satışına ya da ufak tefek tamir işlerine baktırıyorum.
MESLEĞİNİZDE SORUNLAR YAŞIYORMSUNUZ?
Daha önceleri yaşıyorduk ve korona döneminden önce veresiye konusu çok yaşanıyordu, veresiye iş yaptığımız zaman paramızın arkasına düşüyorduk, şuan da al gülüm ver gülüm ve kafamız rahat. Daha öncesinde de yaşlı teyzelerimizden birisi bir makine getirmişti ve makinenin motoru arızalıydı, makineyi tamir ederken elimiz ister istemez kirlendiği için makine de kirlenmişti ve makineyi teslim ettikten sonra teyze dükkânıma beddua ederek geldi. Bana makinenin motorunu değiştirmişsin dedi, ben de teyzeyi oturttum ve çok şükür kamera kayıtlarımız vardı, kamera kayıtlarını açıp izlettikten sonra bu defa benden helallik istemeye başladı, böyle bir durum da yaşadık.
GEÇEN YILLARA ORANLA İŞLERİNİZ NE DURUMDA?
Hamdolsun çok şükür, ben şükür etmeyi bilen biriyim ve aza kanaat etmeyi her zaman için uygun görürüm.
MESLEĞİNİZE RAĞBET VAR MI?
Rekabet olayı her meslekte var ama herkes kendi mesleğinde iş yaparsa herkes aç kalmaz doyar ama ben bir ürün getirdim diye diğer esnafım da getirmesi gerekmiyor. Benim mesleğim parça ve tamirattır, diğer arkadaşların mesleği makine satışıdır ve bu gibi şeyler olunca rekabetin önüne geçilir.
MESLEĞİNİZİ İLERLEYEN YILLARDA NEREDE NASIL GÖRÜYORSUNUZ?
İlerleyen yıllarda tekstil bitmez ama kendini geliştiren ustalarımız kazanır çünkü her zaman değişik markalar, değişik modeller ve değişik makineler çıkıyor. Bunları bilmek hele de elektrik işini bilmek daha iyidir, elektrik konusunda burada sıkıntı yaşıyoruz ve elektriğe bir insan kafasını verse güzel iş yapar.
ÜRÜNLERİNİZİ NEREDEN NASIL GETİRTİYORSUNUZ?
Şuan dükkânımızda az çok ne var biliyoruz ve İstanbul"da ithalatçı arkadaşlarımız var, o firmalardan tedarik ediyoruz.
İŞİNİZE GARANTİ VERİYORMUSUNUZ?
Tabi ki garanti var çünkü bir işi yaparken ve teslim ederken garanti vermek zorundayız, yoksa müşteri buraya gelmez.
FİYATLARI NEYE GÖRE BELİRLİYORSUNUZ?
Genellikle bizim tekstil ürünleri kur, dolar üzerinden gelir ve güncel fiyatları vardır, firmaların verdikleri sitelerden güncel fiyatları takip ederek fiyatları belirliyoruz. Şanlıurfa"da küçük esnafla her zaman pazarlık olur, insanlar büyük markete gidince bir poşeti ücretsiz isterler kasiyer vermez ama buraya geldiklerinde pazarlık etmeye başlarlar.
MAKİNEYİ TAMİRE GÖTÜRMEDEN ÖNCE NELERE DİKKAT ETMELİYİZ?
Makineyi tamire götürmeden önce çevreden sormanız gerekiyor, örneğin makinenin hangi usta tarafından yapılması gerekiyor ya da yapan usta garanti veriyor mu, bu gibi şeylere dikkat edilmeli. Şimdi herkes makine tamir ederim der ama iğneyi makineye takmakla makine tamir olunmaz, makine sökülür, genel bakımı yapılır, dikişli altına koyulur ve o şekilde müşteriye sunulur.
SON OLARAK BURADAN İNSANLARA DİKİŞ MAKİNESİ HAKKINDA NELER SÖYLEMEK İSTERSİNİZ?
Her eve dikiş makinesi şarttır ve bilindiği gibi dikiş makinesi her gelinin rüyasıdır.
BİZE ZAMAN AYIRDIĞINIZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM.
Ben teşekkür ederim.
