Çölyak hastaları ve gluten hassasiyeti olan bireyler için özel olarak üretilen ekmek ve benzeri gıdalar, son dönemde sağlıklı bireylerin de diyet listelerinde yer almaya başladı. Bu konuda dikkat çeken uyarılarda bulunanBeslenme ve Diyet Bölümü’nden Uzm. Dyt. Mısra Aydın, “Sağlıklı bireyler için glutensiz diyet, gereksiz kısıtlamalara ve dengesizliğe yol açabilir. Unutmayın; önemli olan gluteni tamamen kesmek değil, beslenme kalitesini genel olarak iyileştirmektir” dedi.
Popüler kültürün etkisiyle sağlıklı beslenmek isteyen ya da kilo vermek için diyet yapan birçok kişi glutensiz beslenmeye yöneliyor. Ancak çölyak hastası olmayan veya gluten hassasiyeti bulunmayan bireylerin glutensiz gıdaları tercih etmesi konusunda uyarılarda bulunan Aydın, “Gluten; buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir protein grubudur. Çölyak hastaları için gluten ciddi bir tehdittir. Gluten, bağışıklık sistemini tetikleyerek ince bağırsak duvarına zarar verir, besin emilimini bozar ve uzun vadede ciddi sağlık sorunlarına yol açar. Bu bireyler için ömür boyu glutensiz beslenme zorunludur. Bunun dışında ‘gluten duyarlılığı’ dediğimiz, çölyak hastası olmayan ama gluten tükettiğinde şişkinlik, baş ağrısı, yorgunluk gibi şikâyetler yaşayan bireyler vardır. Ancak bu durumun kesin tanısı zordur” ifadelerini kullandı.
Sağlıklı Bireyler İçin Fayda Yerine Zarar
Sağlıklı bireylerin glutensiz beslenmesine gerek olmadığını vurgulayan Aydın, “Yanlış yönlendirilmiş bir diyet, faydadan çok zarar getirebilir. Gluten içeren tam tahıllar lif, B vitaminleri, demir ve çinko gibi değerli besin öğeleri barındırır. Bu tahılları diyetten çıkarmak besin öğesi eksikliğine yol açabilir. Ayrıca glutensiz ürünlerin büyük kısmı işlenmiş ve düşük besin değerine sahip ürünlerdir. Bu durum da kan şekerinin daha hızlı yükselmesine neden olabilir” dedi.
Kilo Kaybı Glutensiz Diyetle İlgili Değil
Glutensiz diyetin sağlıklı bireylerde kilo kaybına doğrudan katkı sağlamadığını belirten Aydın, “Bazı kişiler glutensiz beslenmeye geçtiklerinde kilo verebilir. Ancak bu, glutenin kesilmesinden değil; işlenmiş gıdaların, fast food ve şekerli ürünlerin azaltılmasından kaynaklanır. Benzer şekilde sindirimde rahatlama hissi de glutenle değil, irritan gıdaların genel olarak azaltılmasıyla ilgilidir” diye konuştu.
Beslenme Yetersizliklerine Dikkat
Glutensiz diyetin sağlıklı bireylerde uzun vadede yetersiz ve dengesiz beslenmeye yol açabileceğini söyleyen Aydın, “Lif, B12 vitamini, folik asit, demir ve çinko eksiklikleri sık görülür. Ayrıca doyurucu alternatifler bulunamadığında aşırı tüketim ve dengesiz beslenme ortaya çıkabilir. Bu da bağışıklık ve sindirim sistemini olumsuz etkiler” dedi.
Bazı sporcuların da performansı artırmak için glutensiz diyeti tercih ettiğini ancak bilimsel olarak glutenin performansa doğrudan bir etkisinin bulunmadığını belirten Aydın, “Performanstaki iyileşme, genellikle daha temiz ve dengeli beslenme düzenine geçilmesinden kaynaklanır. Sağlıklı bireyler için glutensiz diyet gereksiz kısıtlamalara yol açabilir. Önemli olan gluteni tamamen kesmek değil, genel beslenme kalitesini artırmaktır” diyerek sözlerini tamamladı.
