Şanlıurfa"nın gözde mekanlarından Gümrük Hanı 1566 yılından beri tarihi  özelliğini koruyor. Sıcakların artmasıyla birlikte özellikle yaşlılar gümrük hanına hücum gidiyor. Dama ve domino ustalarının mekanı olan Gümrük hanında ilgi yüzyıllardır devam ediyor. Yüzler filmin ve klipin çekildiği Gümrük Hanı Şanlıurfa"nın turizminde en önemli bir yer olarak biliniyor.
Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde "Yetmiş Hanı" adıyla, bazı kaynaklarda ise iki renkli taşlarından dolayı "Alaca Han" adıyla geçen Gümrük Hanı, Şanlıurfa'daki hanların en güzel ve anıtsal örnekle­rindendir. Doğu cephesinde yer alan eyvan şeklin­deki giriş kapısı üzerinde bulunan kitabede h. 970 (m. 1562) tarihinde yaptırıldığı yazılıdır.Hanın kare avlusunun etrafını çevreleyen dük­kânların üzerinde, ön kısımları revaklı ikinci kat odaları yer almıştır. Giriş eyvanının üzeri mescid olarak değerlendirilmiştir.Bu tarihi han, 2001 yılında Rızvaniye Vakfı'nın katkılarıyla Şanlıurfa Kültür, Sanat  ve Araştırma  Vakfı (ŞURKAV) tarafından kısmen restore edildi.r.
Gümrük Hanı Giriş kapısı üzerindeki kitabe şunlar yazılı:
Şehinşah-ı zaman Sultan Süleyman, Kemeni bendesi Behram Paşa , Ruha"da yapdırdı bir han-ı ferahbahş, Cihan halkina olmağa temaşa ,Dedi tarihini hatıf yezane, Mübarek ola bu hanı et inşa-974
Kitabede; Sultan Süleyman devrinde, Behram Paşa"nın Urfa"da bir han yaptırdığını belirtmektedir. Gönüllere ferahlık veren bu hanı, insanların görüp beğenmesini istemektedir. Sonunda tarih düşürmüştür.
 Kitabenin altında yazdığı tarih 974"dür. Dört rakamını İran dördü olarak yazmıştır. Son mısrada (Mübarek ola bu hanı) kelimelerinin harfleri toplam 974 hicri tarihi (Miladi 1566–67)etmektedir.
Şimdi Gümrük Hanı diye adlandırdığımız bu kervansaray, Kanuni Sultan Süleyman (1520–1566) zamanında Behram Paşa tarafından 1566 tarihinde yaptırılmıştır. Bu tarih Kanuni Sultan Süleyman"ın öldüğü yıla rastlamaktadır. Han iki katlı olup, içinde mescidi ve dershanesi de bulunmakta idi.
Behram Paşa ismine Dabakhane camiinin bir köşesinde rastladık. Orada hicri 970 (miladi 1562) tarihi kayıtlı idi. Behram Paşa bu kervansarayın vakfiyesini hicri 976 (miladi 1568) de hazırlamıştır. Bu Behram Paşa"nın Diyarbakır Beylerbeyliği yapan Halhallı Behram Paşa olduğu muhtemeldir.
Gümrük Hanı kapısı sağ ve sol duvarındaki kitabe;
“Allahümme ya müfettihe"l-ebvab. İftah aleyna ebvabe rahmetike.
Venşur aleyna hazaine rahmetike. Ya erhame"r-Rahimin.”
Kitabede: Ey kapıları açan Allahım; Rahmetinle bizim üzerimize hayırlı kapılar aç. Rahmet hazinelerini üzerimize saç. Ey merhametlilerin merhametlisi. Anlamı ifade edilmiştir.
           Kapının iki tarafındaki duvar üzerine yazılmış olan bu dua, karşılıklı simetrik bir şekilde görünmektedir. Yazı sülüsdür.(Haber :Naci Çetindoığ_UrfaHA)

Editör: Yusuf Güler