Şanlıurfa’da, Taş Tepeler Projesi kapsamında kazıların sürdüğü Karahantepe’de, Neolitik Çağ insanlarının beslenme alışkanlıklarını ortaya koymaya yönelik bilimsel araştırmalar yürütülüyor.
Karahantepe Kazı Başkanı Prof. Dr. Necmi Karul, Neolitik dönemin önde gelen yerleşim alanlarından biri olan Karahantepe’de bu yılki kazı çalışmalarında, tarih öncesi toplumların beslenme alışkanlıklarının belirlenmesine odaklandıklarını söyledi.
Kazı alanında kulübeler içinde depo alanları ve öğütme sekileri gibi yapı içi unsurların tespit edildiğini belirten Karul, zemin katmanlarında Neolitik Dönem’e ait günlük yaşama dair izlerin korunduğunu ifade etti. Ancak bu izlerin çıplak gözle ayırt edilemeyecek kadar hassas olduğunu vurguladı.
Toprak tabakalarının kuru eleklerde elenerek titizlikle incelendiğini belirten Karul, şu bilgileri paylaştı:
“Özellikle bitki kalıntılarını suda yüzdürerek çok küçük parçaları ayıklıyoruz. Bu yöntem sayesinde mekanların hangi amaçlarla kullanıldığını ve insanların hangi bitkileri işlediğini tespit edebiliyoruz. Toprak kimyası ve analizler, bu alanların hangi işlevlere sahip olduğunu ortaya koyuyor. Böylece mekanları daha tanımlı hale getirme şansı buluyoruz.”
Bitki Kalıntıları, Tarıma Geçiş Sürecini Aydınlatacak
Kazı çalışmalarında ortaya çıkarılan öğütme taşlarının, tarih öncesi beslenme biçimlerinin anlaşılması açısından kritik öneme sahip olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Karul, şu ifadeleri kullandı:
“Bir öğütme taşımız var. Bu taşlarda besin hazırlığına dair bazı aktivitelerin yapıldığını biliyoruz. Üzerinde öğütülmüş bitkilerin türü hakkında bilgi verebilecek bu taş, aynı zamanda bitkilerin tarıma alınma yani evcilleştirilme sürecine dair veriler sunabilir. Bunun için taş yüzeyi saf suyla yıkanıyor, elde edilen su analiz edilmek üzere ayrıştırılıyor. Tortular çöktürülüp üstteki su buharlaştırılıyor ve analiz için uygun hale getiriliyor.”
Amaç: Neolitik İnsanları Anlamak
Tarih öncesi döneme ait her detayı öğrenmeyi hedeflediklerini belirten Karul, sözlerini şöyle tamamladı:
“Bu çalışmalar, tarih öncesi beslenme alışkanlıklarını anlamak açısından eşsiz sonuçlar sunma potansiyeline sahip. Hedefimiz, bu yapıları inşa eden, aletleri kullanan insanların kim olduklarını, biyolojik yapılarını, çevresel koşullarını ve beslenme şekillerini ortaya koymak. Elde edilen tüm veriler, hem bireyin hem de toplumun daha iyi anlaşılmasını sağlayacak.”
Karul, kazılardan elde edilen bitkisel kalıntıların İstanbul Üniversitesi’nin laboratuvarlarında uzman ekipler tarafından analiz edileceğini de sözlerine ekledi.
