Şanlıurfa’nın Deprem Riski ve Coğrafi Konumu
Türkiye, dünyanın en aktif deprem kuşaklarından biri olan Alp-Himalaya kuşağında yer alıyor. Bu nedenle hemen her bölge farklı şiddetlerde deprem tehlikesiyle karşı karşıya bulunuyor. Şanlıurfa ise Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin önemli şehirlerinden biri olarak, deprem tehlikesi haritasında düşük riskli iller arasında gösteriliyor. Ancak bu durum, kentte hiç deprem olmayacağı anlamına gelmiyor. Türkiye’nin deprem gerçeği düşünüldüğünde Şanlıurfa da zaman zaman sarsıntıların hissedildiği şehirlerden biri olmayı sürdürüyor.
Fay Hatları ve Şanlıurfa’nın Yakın Tehlikeleri
Şanlıurfa doğrudan birinci derece deprem kuşağında bulunmuyor. Ancak şehir, çevresindeki fay hatlarına yakın konumda yer aldığı için dolaylı risk altında. Özellikle Doğu Anadolu Fay Hattı, Malatya, Adıyaman ve Kahramanmaraş gibi illerden geçiyor ve bu bölgelerde meydana gelen güçlü depremler Şanlıurfa’da da hissedilebiliyor. 6 Şubat 2023’te Kahramanmaraş merkezli yaşanan ve 11 ili etkileyen büyük depremde Şanlıurfa’da ciddi sarsıntılar yaşanmış, bazı yapılar zarar görmüştü. Bu örnek, Şanlıurfa’nın doğrudan fay hattı üzerinde bulunmasa da bölgesel riskten etkilendiğini gösteriyor.
Şanlıurfa’nın Deprem Haritasındaki Yeri
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) tarafından hazırlanan Türkiye Deprem Tehlike Haritası incelendiğinde, Şanlıurfa’nın büyük bölümünün düşük riskli alanlarda bulunduğu görülüyor. Şehrin bazı ilçeleri ikinci derece risk kategorisine girerken, merkez ve çevresinde genellikle üçüncü ve dördüncü derece risk seviyeleri hakim. Bu da, yapıların doğru mühendislik teknikleriyle inşa edilmesi halinde, şehirdeki deprem tehlikesinin kontrol altına alınabileceği anlamına geliyor. Ancak denetimsiz ve eski yapılar için riskin her zaman var olduğu unutulmamalı.
Uzmanların Değerlendirmeleri ve Öneriler
Deprem uzmanları, Şanlıurfa’nın doğrudan aktif fay hattı üzerinde yer almamasını olumlu bir gelişme olarak değerlendiriyor. Ancak bölgesel etkilerin göz ardı edilmemesi gerektiğini vurguluyorlar. Kahramanmaraş, Malatya ve Adıyaman gibi komşu illerde yaşanabilecek depremlerin Şanlıurfa’yı da etkileyebileceği belirtiliyor. Bu nedenle kentteki yapı stokunun güçlendirilmesi, kentsel dönüşüm projelerinin hızlandırılması ve deprem bilincinin artırılması büyük önem taşıyor. Özellikle kırsal bölgelerde yapılan dayanıksız binaların güçlendirilmesi, olası riskleri azaltacak adımlar arasında gösteriliyor.
Şanlıurfa’da Halkın Deprem Algısı
6 Şubat depremleri, Şanlıurfa halkının da deprem gerçeğiyle bir kez daha yüzleşmesine neden oldu. Her ne kadar şehir, Türkiye’nin en riskli illeri arasında yer almasa da yaşanan büyük depremlerdeki sarsıntılar, halkın deprem korkusunu artırdı. Vatandaşlar, özellikle yeni yapılan konutların güvenliğine daha fazla önem veriyor. Deprem tatbikatları ve farkındalık kampanyaları, halkın bilinçlenmesi açısından kritik rol oynuyor.
Gelecek İçin Alınması Gereken Tedbirler
Şanlıurfa’nın düşük riskli deprem bölgesinde yer alması, kentteki yapılaşmada rehavete yol açmamalı. Uzmanlar, zemin etütlerinin titizlikle yapılması, mühendislik standartlarına uygun konutların inşa edilmesi ve denetim mekanizmalarının sıkı tutulması gerektiğini belirtiyor. Ayrıca şehirde yaşayanların deprem çantası hazırlamaları, toplanma alanlarını öğrenmeleri ve aile içi deprem planları yapmaları da hayati öneme sahip.
Şanlıurfa, Türkiye’nin birinci derece deprem bölgeleri arasında yer almasa da çevresindeki aktif fay hatlarının etkisiyle zaman zaman risk altında kalabiliyor. Uzmanlar, alınacak tedbirler ve bilinçli bir şehirleşme anlayışıyla Şanlıurfa’nın daha güvenli bir kent olabileceğini ifade ediyor.
Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım
