Suruç’un Tarih Boyunca Taşıdığı İsimler
Şanlıurfa’nın en bilinen ilçelerinden Suruç, köklü tarihiyle farklı medeniyetlerin izlerini taşır. İlçe, tarih boyunca Asur, Roma, Bizans ve Osmanlı gibi pek çok uygarlığın hâkimiyetine girmiştir. Bu nedenle bölge farklı dönemlerde farklı isimlerle anılmıştır. Antik kaynaklarda “Serug” ve “Serugh” şeklinde geçen yerleşim, zamanla halk dilinde değişimlere uğrayarak bugünkü Suruç adına evrilmiştir. İlçenin Kürtçe ismi ise tarihsel ve kültürel bağlamdan beslenerek günümüzde de yerel halk tarafından kullanılmaya devam etmektedir.
Kürtçe İsim: Pirsus
Suruç’un Kürtçe ismi “Pirsus” olarak bilinmektedir. Bu isim, hem Kürtler hem de bölgedeki farklı etnik gruplar arasında uzun yıllardır kullanılmaktadır. “Pirsus” isminin kökeni konusunda farklı görüşler olsa da birçok araştırmacı, bu adın bölgenin antik dönemden bu yana süregelen yerel adlandırmasının bir yansıması olduğunu ifade etmektedir. Özellikle yaşlı kuşaklar ve Kürtçe konuşan halk, Suruç yerine bu ismi kullanmaya devam etmektedir.
Pirsus İsminin Kültürel Önemi
Kürtçe “Pirsus” ismi yalnızca bir yer adı değil, aynı zamanda bölgenin kimliğini ve kültürel mirasını yansıtan önemli bir semboldür. Halk arasında bu ad, geçmişle kurulan bağın korunmasını sağlar. Yerel şairlerin, dengbêjlerin ve halk ozanlarının eserlerinde de sık sık “Pirsus” adına rastlamak mümkündür. Bu durum, Kürt kültürünün hafızasında Suruç’un ayrı bir yere sahip olduğunu ortaya koymaktadır. İlçenin Kürtçe ismi, dilin ve kültürün günlük yaşamda canlılığını koruduğunu da gözler önüne serer.
Tarihsel Belgelerde Suruç ve Pirsus
Suruç’un Kürtçe adı olan “Pirsus”, tarihsel belgelerde de kendine yer bulmuştur. Osmanlı arşivlerinde ve eski seyahatnamelerde, yerel halkın bu ismi kullandığına dair kayıtlara rastlanmaktadır. Yabancı seyyahların notlarında da Suruç’un Kürtçe isminin “Pirsus” olduğu ifade edilmektedir. Bu belgeler, bölgedeki kültürel sürekliliğin önemli kanıtları arasında sayılabilir. İlçenin bugün resmi kayıtlarda Suruç olarak geçmesine rağmen, Pirsus ismi halk arasında güçlü bir biçimde yaşamaya devam etmektedir.
Günümüzde Suruç ve Pirsus Kullanımı
Modern dönemde Suruç resmi olarak kullanılmasına rağmen, Pirsus adı hem sosyal hayatta hem de halk arasındaki sohbetlerde varlığını sürdürmektedir. Özellikle kırsal kesimlerde ve Kürtçe konuşulan ailelerde bu isim yaygın olarak telaffuz edilmektedir. Böylece Suruç’un resmi adı ile halk arasında kullanılan Kürtçe adı birlikte varlığını devam ettirmektedir. Bu durum, çok kültürlü yapının ve bölgedeki dilsel çeşitliliğin somut bir örneğini oluşturur.
Suruç’un Kimliği ve Kürtçe İsminin Önemi
Suruç’un Kürtçe ismi Pirsus, ilçenin kimliğinde önemli bir yer tutar. Yalnızca tarihsel bir hatırlatma değil, aynı zamanda toplumsal aidiyetin güçlü bir simgesi olarak görülür. İlçede yaşayan farklı kuşaklar, bu ismi kullanarak hem geçmişle bağlarını sürdürmekte hem de kültürel mirası geleceğe taşımaktadır.
Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım
