Şanlıurfa’da Gıda Fiyatları Son Bir Yılda Ne Kadar Yükseldi?
Şanlıurfa’da son bir yıl içerisinde gıda ürünlerine gelen zamlar, hem dar gelirli vatandaşları hem de esnafları ciddi biçimde etkiledi. Özellikle temel gıda maddelerinde yaşanan fiyat artışları, sofralardaki çeşitliliği azaltırken aile bütçelerindeki yükü artırdı. Kentteki marketler, semt pazarları ve bakkallar üzerinden yapılan gözlemler ile Türkiye genelindeki TÜİK verileri karşılaştırıldığında, Şanlıurfa’nın da gıda enflasyonundan derin şekilde etkilendiği görülüyor.
Temel Gıda Ürünlerinde Dikkat Çeken Artışlar
Un, yağ, şeker, süt ve yumurta gibi temel ihtiyaç maddelerinde yaşanan artışlar, birçok haneyi doğrudan etkiledi. Geçtiğimiz yıl 5 litrelik ayçiçek yağı ortalama 120 TL seviyelerindeyken, bu yıl aynı ürün 190 TL’yi aşmış durumda. Un fiyatları da yaklaşık yüzde 60’a yakın bir yükseliş gösterdi. Özellikle dar gelirli ailelerin vazgeçilmezi olan ekmek, gramaj indirimiyle birlikte fiyat bazında yüzde 50’ye yakın bir zam gördü. Süt ve süt ürünlerinde ise maliyet artışları nedeniyle peynir ve yoğurt fiyatlarının katlandığı gözlemlendi. Bu durum, çocuklu ailelerin beslenme düzenlerinde ciddi değişimlere yol açtı.
Et ve Tavuk Ürünlerinde Ulaşılması Zor Bir Nokta
Kırmızı et fiyatları Şanlıurfa’da adeta erişilemez hale geldi. Bir yıl önce kıyma 180 TL civarındayken, şu anda ortalama 350 TL’ye kadar çıktı. Dana kuşbaşı ve biftek ürünlerinde bu rakam daha da yukarılara tırmandı. Tavuk ürünleri bir dönem daha ulaşılabilir olsa da, son dönemlerde onlara da yüksek oranlı zamlar geldi. Market raflarında bütün tavuk fiyatlarının 80 TL'ye yaklaştığı, kanat ve göğüs gibi parça ürünlerin ise 150 TL’yi geçtiği görülüyor. Bu artışlar, özellikle kalabalık ailelerin haftalık alışverişlerini neredeyse yarıya indirmesine neden oldu.
Sebze ve Meyvede Mevsimsel Dönüşler Yeterli Olmadı
Şanlıurfa’da yaz döneminde tarım ürünlerine erişim daha kolay olsa da, bu durum fiyatlara her zaman olumlu yansımadı. Özellikle mevsim dışında gelen sebzelerdeki fiyat artışları dikkat çekti. Kış aylarında domates, salatalık ve biber gibi ürünlerin kilogramı 40-50 TL arasında seyretti. Yerel üretimin yoğun olduğu bazı bölgelerde ürün bolluğu yaşansa da, girdi maliyetlerinin yüksekliği bu avantajı ortadan kaldırdı. Mazot, gübre, ilaç ve sulama maliyetlerindeki artışlar, çiftçinin ürün fiyatlarını yükseltmesine neden oldu.
Marketlerle Pazar Arasındaki Fiyat Uçurumu Derinleşti
Vatandaşların en çok şikayet ettiği konulardan biri, zincir marketlerle semt pazarları arasındaki fiyat farkı oldu. Aynı ürünün pazarda 20 TL iken markette 35 TL’ye kadar çıkması, alışveriş tercihlerini etkiledi. Ancak pazardaki fiyatların da haftalık olarak değişkenlik göstermesi, tüketicinin planlı alışveriş yapmasını zorlaştırdı. Ayrıca bazı ürünlerde etiket oyunlarıyla yapılan fiyat manipülasyonları, denetim mekanizmalarının yetersiz kaldığını ortaya koydu.
Yüksek Enflasyon Ailelerin Tüketim Alışkanlıklarını Değiştiriyor
Gıda fiyatlarındaki sürekli yükseliş, Şanlıurfa’daki ailelerin alışveriş tercihlerini ve yemek kültürlerini doğrudan etkiledi. Önceki yıllarda haftada birkaç kez alınan et, peynir ya da meyve gibi ürünler, artık ayda bir alınır hale geldi. Evde yemek pişirme oranı artsa da, artan doğal gaz ve elektrik faturaları bu konuda da aileleri zora soktu. Beslenme düzeninin bozulması ise özellikle çocuklar ve yaşlılar için sağlık sorunlarını beraberinde getirmeye başladı.
Şanlıurfa’da gıda fiyatlarında yaşanan bu yüksek oranlı artışların önümüzdeki aylarda daha da derinleşip derinleşmeyeceği ise merakla bekleniyor. Yerel yönetimlerin sosyal destek programlarını genişletmesi ve gıda tedarik zincirlerinin daha sıkı denetlenmesi gerektiği yönündeki talepler gün geçtikçe artıyor. Gıdaya erişim, artık sadece ekonomik değil aynı zamanda sosyal bir sorun haline gelmiş durumda...
