Türkiye’nin en önemli şehirlerinden biri olan Şanlıurfa, tarih boyunca farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış bir kent olmasının yanı sıra, deprem kuşağında yer alması nedeniyle de risk altında bulunuyor. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde aktif fay hatlarının varlığı, olası bir deprem durumunda kentin hangi bölgelerinin daha güvenli olabileceği sorusunu gündeme getiriyor. Uzmanlar, zemin yapısı, yapı kalitesi ve kentsel dönüşüm projelerinin yoğunlaştığı alanları dikkate alarak bazı bölgelerin görece daha güvenli olduğunu ifade ediyor.
Zemin Yapısı Güvenliği Belirliyor
Depremlerde binaların ayakta kalabilmesini belirleyen en kritik faktörlerden biri zemindir. Şanlıurfa’nın alüvyon yapıya sahip bölgeleri, depremlerde daha fazla sarsıntı yaşanmasına sebep olabiliyor. Ancak kayalık zeminlerin bulunduğu alanlarda bu risk daha düşüktür. Jeoloji uzmanları, sert ve sağlam zemin üzerine inşa edilmiş yapıların deprem esnasında daha güvenli olduğunu vurguluyor. Bu nedenle, yeni yerleşim bölgelerinin zemin etüdü yapılmış alanlarda planlanması büyük önem taşıyor.
Yeni Yerleşim Alanları Daha Güvenli
Şanlıurfa’da son yıllarda artan kentsel dönüşüm çalışmaları ve yeni konut projeleri, şehrin bazı bölgelerini daha güvenli hale getirdi. Özellikle Karaköprü gibi modern yerleşimlerin yoğunlaştığı bölgelerde inşa edilen yeni binalar, güncel deprem yönetmeliğine uygun olarak yapılıyor. Bu mahallelerde kullanılan sağlam malzeme ve mühendislik denetimi, olası bir depremde can ve mal kaybı riskini azaltıyor. Eski yapıların yoğun olduğu Balıklıgöl çevresi gibi tarihi mahallelerde ise risk daha yüksek kabul ediliyor.
Yüksek Katlı Binalardan Uzak Bölgeler
Şehir merkezinde çok katlı yapıların yoğunluğu, deprem riskini artıran önemli bir unsur olarak öne çıkıyor. Buna karşılık, düşük katlı ve mühendislik denetiminden geçmiş yapıların yer aldığı bölgeler daha güvenilir kabul ediliyor. Şehrin kırsal kesimlerinde bulunan ve tek ya da iki katlı yapıların hâkim olduğu köyler, doğru zemine inşa edilmeleri halinde daha güvenli alanlar arasında gösteriliyor. Uzmanlar, yüksek katlı binalardan uzak bölgelerin olası deprem senaryolarında daha az risk taşıdığını belirtiyor.
Kentsel Dönüşüm Çalışmalarının Avantajı
Şanlıurfa’da deprem güvenliği için en önemli adımlardan biri kentsel dönüşüm projeleriyle eski ve dayanıksız yapıların yenilenmesidir. Eyyübiye ve Haliliye gibi merkez ilçelerde yürütülen dönüşüm projeleri, şehirde güvenli yaşam alanlarının oluşturulmasına katkı sağlıyor. Bu bölgelerde yapılan yeni siteler, sadece sağlam yapılarıyla değil, aynı zamanda geniş sosyal alanları ve afet toplanma bölgeleriyle de öne çıkıyor. Böylece olası bir depremde hem barınma güvenliği hem de afet sonrası organizasyon açısından avantaj sağlanıyor.
Uzmanlardan Bölge Seçimi İçin Öneriler
Uzmanlar, Şanlıurfa’da güvenilir bölgelerin seçilmesinde sadece zemin yapısına bakılmaması gerektiğini, aynı zamanda yapıların mühendislik denetimlerinden geçip geçmediğinin de sorgulanması gerektiğini vurguluyor. Yeni yerleşim alanlarında deprem yönetmeliğine uygun yapılar tercih edilmesi, riskin azalmasında en önemli unsur olarak görülüyor. Ayrıca afet toplanma alanlarına yakın mahallelerde yaşamak, olası bir deprem sonrası güvenlik açısından ek bir avantaj sağlıyor.
Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım
