Karabük Üniversitesi (KBÜ), Türkiye’nin önemli tarımsal ürünlerinden biri olan sarımsağın verimliliğini düşüren hastalıklarla mücadeleye yönelik bilimsel bir çalışmaya imza attı.
KBÜ Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Öğr. Üyesi Kamil Sarpkaya yürütücülüğünde, TÜBİTAK 1001 programları tarafından desteklenen “Sarımsak Yetiştiriciliğinde Sorun Olan Fusarium spp.’nin Tanısı, Hastalık Yaygınlığı, Genotip Reaksiyonlarının Belirlenmesi, Mikotoksin Analizleri ve Kimyasal Mücadele İmkanlarının Araştırılması” başlıklı proje tamamlandı.
Proje kapsamında Türkiye’nin farklı bölgelerinde görülen Fusarium spp. kaynaklı hastalıkların yaygınlığı, genetik çeşitliliği ve üretim üzerindeki etkileri kapsamlı biçimde araştırıldı. KBÜ, bu projeyle yalnızca bilimsel bilgi üretmekle kalmayıp, elde edilen sonuçları tarımsal üretime doğrudan fayda sağlayacak önerilere dönüştürdü.
Şanlıurfa, Diyarbakır, Gaziantep, Kastamonu ve Kırklareli gibi illerden toplanan sarımsak örnekleri laboratuvar ortamında incelendi. Yapılan analizler sonucunda, hastalığa neden olan Fusarium spp. türlerinin yaygınlık durumu, genetik farklılıkları ve toksin üretim potansiyelleri belirlendi.
Dr. Sarpkaya, üreticilerin hastalık ve zararlılar konusunda yeterince bilinçli olmadığını belirterek, özellikle Gaziantep’teki uygulamaları gözlemlediklerini aktardı:
“Ürün iriliği pazar tercihinde önemli olduğu için, sarımsakları büyütmek amacıyla yoğun pestisit ve kimyasal girdi kullanımı oldukça yaygın. Bu durum üretim maliyetlerini artırıyor ve kaliteyi olumsuz etkiliyor.”
Proje sonunda sağlanan farkındılığı ise şöyle özetledi:
“Çok fazla kimyasal yerine etkili ve kontrollü kullanımın önemini vurguladık. Sarımsak yetiştiriciliğinde tohum kullanılmadığı için üretim yalnızca dişlerle yapılıyor. Ürün tarladan depoya, depodan tekrar tarlaya taşınırken ciddi kayıplar yaşanıyordu. Bu döngüyü analiz ederek kayıpların önüne geçecek öneriler geliştirdik.”
Sarpkaya, yanlış uygulamaların üretim maliyetlerini artırdığını belirterek sözlerini şöyle tamamladı:
“Girdileri azaltarak ürünün pazarda daha iyi fiyatlarla yer bulmasını sağladık. Özellikle yoğun kimyasal kullanımının yaygın olduğu bölgelerde verim ve kalite artışı sağlandı. Bu, projemizin en somut çıktılarından biri oldu.”
