Dahiliye Uzmanı Dr. Mehmet Acımış, karaciğer yağlanmasının nedenleri, belirtileri ve tedavi yöntemleri hakkında önemli bilgiler verdi. Modern yaşamla beraber artan hareketsizlik ve yüksek kalorili aşırı beslenmenin sonucunda karaciğer yağlanmasının bir toplum sağlığı problemi olarak ortaya çıktığını belirten Uzm. Dr. Acımış, “Karaciğerin içindeki yağ miktarının yüzde 5’in üzerine çıkması durumudur. Her üç kişiden birinde mevcuttur. Alkol dışı karaciğer yağlanması; basit karaciğer yağlanması, iltihabi karaciğer yağlanması, karaciğer sirozu ve karaciğer kanserine kadar uzanan geniş bir klinik yelpazede karşımıza çıkmaktadır. Karaciğer yağlanması bir erken uyarı sistemi olarak değerlendirilmelidir. Karaciğer yağlanması olduğunda, metabolik sendrom bileşenleri olan obezite, hipertansiyon, kan yağı yüksekliği, kalp-damar hastalıkları, insülin direnci ve şeker hastalığı ile beraberlikler gözlenir. Karaciğer yağlanmasına özgü erken bir bulgu yoktur; bazen hiçbir belirti vermeden ilerleyebilir. Karaciğerin detoks görevinin bozulmasıyla bağlantılı olarak enerji düşüklüğü, sağ üst kadranda dolgunluk ve ağrı yakınmalarıyla başvururlar” diye konuştu.
Sinsi İlerlemesi ve Tesadüfi Tespit
Karaciğer yağlanmasının birçok vakada yapılan kan testlerinde veya başka nedenlerle çekilen ultrasonografide tesadüfen tespit edildiğine dikkat çeken Uzm. Dr. Acımış, “Sinsi seyretmesi, hastalar arasındaki farkındalığın olmaması ve günümüzde onaylanmış bir ilaç tedavisinin bulunmaması sebebiyle sarılık, kanama, morarma, karın-bacak şişliği gibi karaciğer yetmezliği geç bulguları ile gelebilir. Amerika ve Avrupa’da siroz ve karaciğer naklinin en sık sebebi karaciğer yağlanmasıdır. Karaciğerin yağlanması, kendini koruma cevabıdır. Çoğu kemoterapi ilacı, antibiyotikler, özellikle parasetamol içeren ağrı kesiciler, mantar gibi toksinler, früktoz ve mısır glukoz şurubu tatlandırıcılar karaciğerde alkol benzeri iltihap yaparak karaciğeri kolaylıkla yağlandırıyor. Basit karaciğer yağlanma tanısı konan hastalar 10 yıldan fazla takip edilmiş, bunların sadece yüzde 3’ünde siroz gelişmiştir. Karaciğer yağlanmalarının yüzde 20’si iltihabi karaciğer yağlanmasıdır. Fibrozisi olan iltihabi karaciğer yağlanması hastalarda 5-10 yıllık süre içinde siroz gelişme riski yüzde 30’dur. En sık görülen ölüm nedeni yüzde 43 ile kalp kaynaklı hastalıklardır. İkinci en sık ölüm nedeni ise yüzde 23 ile karaciğer dışı kanserlerdir. Siroz ve karaciğer yetmezliğine bağlı ölümler yüzde 9 ile üçüncü sıradadır” ifadelerini kullandı.
Karaciğer Yağlanmasının Tedavisi ve Yaşam Tarzı Önerileri
Karaciğer yağlanmasının tedavisine de değinen Uzm. Dr. Mehmet Acımış, şu tavsiyelerde bulundu:
Karaciğerde yağlanmanın düzelmesi için en az yüzde 5 kilo kaybı, eşlik eden fibroziste yoğun bağ dokusu artışı varsa en az yüzde 10 kilo kaybı hedeflenmelidir.
Düşük kalorili diyetle kademeli olarak haftada 500-1.500 gram kilo kaybı hedeflenir.
Günde 30 dakika egzersiz programı şeklindeki yaşam tarzı değişikliği ve Akdeniz tipi diyet ideal diyet olarak tercih edilebilir.
Akdeniz tipi diyetin temelini taze meyve ve sebzeler, tam tahıllar, baklagiller, kuruyemişler, zeytinyağı, balık ve az miktarda süt ürünleri oluşturur.
Kırmızı et tüketimi ayda birkaç kez ile sınırlandırılmalıdır. Beyaz etler, yumurta ve süt ürünlerinin tüketimi orta düzeydedir.
Doğal, işlenmemiş gıdalar ön planda tutulmalı, şekerli ve rafine ürünlerden uzak durulmalıdır.
Fırında ve haşlanmış yemekler tercih edilmeli, hayvansal yağlardan, sakatat ve yağlı etlerden uzak durulmalıdır.
Zeytinyağı, avokado ve balık gibi omega-3 yağ asitleri bakımından zengin besinler karaciğer sağlığını destekler.
Düzenli olarak günde 2 kupa veya daha fazla filtre kahve tüketimi önerilmektedir.
Enerji içeriği yüksek yiyecekler, işlenmiş et, fruktozlu ve paketli gıdalar ile tatlandırılmış gazlı ve şekerli içecekler, beyaz ekmek, yağlı hamur işleri, pastane ürünleri ve fast food ürünlerinden kaçınılmalıdır.
