Göbeklitepe kültürünü yansıtan yerleşim izleri taşıyan Sayburç, 300 yıl boyunca kesintisiz kullanılan bir alan olarak dikkat çekiyor. Kazılarda "T" biçimli dikili taşlar da ortaya çıkarıldı.
Şanlıurfa'daki Sayburç Kazılarında Neolitik Döneme Ait 50'den Fazla Yapı Ortaya Çıkarıldı
Şanlıurfa’da, Kültür ve Turizm Bakanlığının “Taş Tepeler Projesi” kapsamında yürütülen Sayburç kazılarında, Neolitik Dönem’e ait 50'den fazla yapı gün yüzüne çıkarıldı.
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Tarih Öncesi Arkeolojisi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Eylem Özdoğan’ın başkanlığında 2021 yılında başlatılan kazı çalışmalarında, Göbeklitepe kültürünü yansıtan bir yerleşimin izleri ortaya çıkarılmaya devam ediliyor.
Kazılarda, “T” biçimli dikili taşların yer aldığı yapılarda ocak, platform, seki ve işlik alanları tespit edildi. Bugüne kadar belirlenen 50’nin üzerindeki yapının büyük bölümünün konut niteliğinde olduğu, az sayıda ise özel kamu yapısına rastlandığı bildirildi.
“Gündelik Yaşam ve Özel Yapılar Bir Arada”
Sayburç Kazı Başkanı Doç. Dr. Eylem Özdoğan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, çalışmaların özellikle güney kazı alanında yoğunlaştığını belirtti.
Söz konusu bölgede mimarinin zayıf olduğuna dikkat çeken Özdoğan, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Sayburç’ta özel kamu yapılarıyla konutları bir arada gördük. Bu durum, hem gündelik yaşama hem de özel yapılarda gerçekleşen etkinliklere dair ayrıntılı bilgiler sunuyor. Konutlarda gündelik yaşamın izleri, beslenmeye dair işlerin evlerde sürdürüldüğünü gösteriyor. Özel yapılarda ise ‘T’ biçimli dikili taşların sayısı ve sekilerin düzeni farklılık gösteriyor.”
Çalışmaların hem konutlarda hem de özel yapılarda sürdüğünü aktaran Özdoğan, şöyle devam etti:
“Kazılar sonucunda 50’nin üzerinde yapı bulundu. Bunların çoğu konut, daha az sayıda ise özel yapı var. Konutlarda ocak, platform, seki ve işlik alanları gibi gündelik yaşama dair unsurlar tespit edildi. Kamu yapılarında ise iç düzenlemeler farklılaşıyor. ‘T’ biçimli dikili taşların sayısı ve sekilerin düzeni konutlardan ayrılıyor. Genellikle bir ya da iki özel yapının çevresinde konutlar yer alıyor. Şimdiye kadar 5 özel yapı ortaya çıkarıldı; diğerlerinin konut olduğunu söyleyebiliriz. ‘T’ biçimli dikili taşlar hem konutlarda hem de kamu yapılarında yer alıyor. Konutlarda genellikle tek taş bulunurken, özel yapılarda duvar boyunca dizilmiş taşlarla birlikte merkezde bir ya da iki taş görülüyor.”
“Sayburç, Neolitik Dönemin Geçiş Süreçlerini Yansıtıyor”
Doç. Dr. Özdoğan, Sayburç’un Neolitik Dönem’in geçiş süreçlerini kesintisiz belgeleyen önemli bir yerleşim olduğuna dikkat çekerek şu bilgileri verdi:
“Neolitik Dönem’de, yaklaşık 12 bin 600 yıl önce bölgede yoğun bir iskân başladı. Çok sayıda yerleşme kuruldu; bazıları uzun süreli, bazıları ise kısa süreli oldu. Bu yerleşimlerin başında Karahantepe ve Göbeklitepe geliyor. Dönemin farklı evrelerini yansıtan pek çok yerleşme mevcut. Sayburç ise yaklaşık 300 yıl boyunca kesintisiz kullanılan bir alan. Burada yuvarlak planlı yapılardan dörtgen planlı yapılara geçiş süreci izlenebiliyor. Bu da yapı teknikleri ve teknolojideki dönüşümleri anlamamız açısından önemli veriler sunuyor.”
