İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Tarih Öncesi Arkeolojisi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve kazı başkanı Doç. Dr. Emre Güldoğan, yaptığı açıklamada, Kültür ve Turizm Bakanlığınca yürütülen “Şanlıurfa İli Neolitik Çağ Araştırmaları Taş Tepeler Projesi” kapsamında gerçekleştirilen kazı çalışmalarının bu yıl tamamlandığını söyledi.
Bu sezon süs ve takı eşyaları bakımından oldukça zengin bir dönem geçirdiklerini belirten Güldoğan, eserlerin yaklaşık 10 bin 500 yıl öncesine tarihlendiğini, çok sayıda boncuk ile insan betimli idol (heykelcik) bulduklarını ifade etti.
Çift yüzlü insan betimli heykel bulundu
Sefertepe’de gün yüzüne çıkarılan boncuklar arasında, Karahantepe ve Sayburç’ta bilinen çift yüzlü insan betimli örneklerin küçük bir versiyonunun da yer aldığını aktaran Güldoğan, bu buluntuların aynı kültürel geleneğin devamı niteliğinde olduğunu vurguladı. Ayrıca Taş Tepeler bölgesinin ortak sembol repertuvarını yansıtan bu figürlerin önemine işaret etti.
Güldoğan, Dicle Havzası’nda bilinen kakma boncuk tiplerinin de bu yıl ilk kez Sefertepe’de tespit edildiğini kaydetti. Kazılar sırasında bir taşa kazınmış yavru domuz betimlemesine de rastladıklarını belirterek, bu tür çizimlerin dönemin insanının dış dünyayla ilişkilerini gösterdiğini söyledi.
Sert taşlar kum ve suyla şekillendirilmiş
Eserlerde kullanılan kireç taşının yüzey kabuğu kırıldıktan sonra kolay işlenebildiğini anlatan Güldoğan, boncuklarda tercih edilen yeşim ve labradorit gibi egzotik taşların ise çok daha yüksek bir ustalık gerektirdiğini dile getirdi.
Üretim tekniklerinin, dönemin zanaatkârlığının anlaşılması açısından önemli olduğunu belirten Güldoğan şöyle konuştu:
“Kireç taşı dışı sert olmasına rağmen kabuğu kırıldıktan sonra işlenmesi kolay bir malzeme. Ancak diğer malzemeler günümüzde ince aletler ve metal kullanılarak işlenebilecek türden. Sözünü ettiğimiz dönemde bu imkânlar yoktu. Delik açma işlemlerinde kum ve su kullanıldığını söyleyebiliriz. Betimlemelerde ise kullanılan ham maddeden daha sert bir kayaçtan yararlanılmış olma ihtimali yüksek. (Yaylı) matkap benzeri basit mekanizmalarla delik açmaya yarayan aletlerin kullanıldığını, benzer kazılardan biliyoruz.”
